Biliyorsunuz beden dili ucu bucağı görünmeyen çok ayrıntılı bir konu ama beden diline gelmeden önce sözlü iletişimde yaptığımız hataları minimize etmenin daha önemli olduğunu düşünüyorum. Çünkü kabul etmek istesek de istemesek de insanlarla iletişimimizde hatalar yapıyoruz. Benim diyen iletişim uzmanları bile hiç hata yapmadığını söyleyemez. Ama önemli olan hatalarımızı fark ederek ileride girdiğimiz etkileşimlerde bunlara dikkat etmek, kendimize mental bir not alıp dikkat edeceğimiz noktaları belirlemek.

Ufak bir araştırma yaptığınızda konunun pek çok farklı bağlam çerçevesinde incelendiğini görebilirsiniz; romantik ilişkiler, aile içi iletişim, iş dünyasında iletişim vb. Ama benim bu yazımda inceleyeceğim hatalar genel olarak tüm bağlamları kapsayan problemler olacak. Kendinizde tespit ettiğiniz iletişim hatalarını bağlama göre araştırabilir, böylece duruma uygun çözümler geliştirebilirsiniz.

Dinlemek Pasif Bir Süreç Değildir

Dinlemeyi, karşıdaki kişinin konuşmasına izin verdiğimiz ve bizim hiçbir şey yapmadığımız bir süreç olarak ele alıyorsak, iletişimin ilk kuralını çiğniyoruz demektir. Birçok insan, karşısındaki kişi konuşurken kendi cevaplarını düşünmeye odaklanır ve gerçekten dinlemeyi unutur. Gerçekten dinlemediğiniz bir konuşmadan ne kadar verim alabilirsiniz ki? Veya şöyle sorayım; neye cevap vereceğinizi tam olarak anlamadan nasıl etkili bir iletişim gerçekleştirebilirsiniz? Ancak karşımızdaki kişinin verdiği mesajı anladıktan sonra doğru ve uygun cevabı verebiliriz. Özellikle fikirlerin çatıştığı bir durumda doğru dinlememek orta noktada buluşmayı ve uzlaşmayı imkânsız kılacaktır. Bu yüzden göz teması kurarak, arada sorular sorarak ve kişinin konuşmasını bölmeden aktif bir şekilde dinlemek altın kural.

Konuşmayı Bölmemek Demişken…

Kaç kez bir konuda çok heyecanlandığınız veya aklınızdaki cevabı unutmadan söylemek istediğiniz için karşınızdaki kişinin lafını böldünüz? Özellikle sosyal ortamlardaki konuşmalarımızda bu sıklıkla oluyor değil mi? Ama aslında konuşan kişinin lafını bölmek hem çok büyük bir saygısızlık hem de iletişimin etkinliğini tehlikeye atan bir hata. Aklımızın ucundan bile geçmemiş olsa da lafını böldüğümüz kişiye “Sen ve söyleyeceklerin değerli değilsiniz.” diyoruz aslında. “Bu da çok sert oldu Menekşe!” diyebilirsiniz; ama karşınızdaki kişinin aldığı mesaj ne yazık ki tam olarak da bu. Bu hatayı düzeltmenin yolu yine aktif dinleme. Ne cevap vereceğinizi düşünmeyi bırakıp dinlemeye geçtiğinizde eskisi kadar laf bölmediğinizi ve zaman içerisinde ilişkilerinizin de iyileştiğini göreceksiniz.

Bence Ne Demek İstediğimi Anladı

Varsaymak; karşımızdakinin cümlesini nasıl bitireceğini varsaymak da bizim verdiğimiz mesajların %100 anlaşıldığını varsaymak da hatalı tutumlar. Konuştuğunuz kişinin sözünü nasıl bitireceğini varsaydığınız ama yanıldığınız tüm zamanları bir düşünün; sandığınızdan daha fazla yanlış tahmin ediyoruz. Buna ek olarak söylediğimiz her şeyin ve verdiğimiz her mesajın karşımızdaki kişi tarafından anlaşıldığını varsayıyoruz. Peki karşımızdaki de cümlemizi nasıl bitireceğimizi varsaymış ve asıl mesajı kaçırmışsa? Gelsin yanlış anlaşılmalar! İletişime geçtiğimizde varsaymayacağız. Bize verilen mesajın üzerine varsayımlarımızı eklemeden değerlendirerek cevap verecek veya aksiyon alacağız. Bu sadece size bağlı değil elbette; ancak bu hatanın önüne geçmek için karşılıklı olarak anladıklarımızı kendi cümlelerimizle kısaca özetleyebiliriz. Böylece nerede hata yapıldığını birlikte görüp pürüzleri giderebiliriz.

Konu Nereden Nereye Geldi

Son olarak değinmek istediğim, sert bir dönüşle konudan sapma ve kendimizi bambaşka bir konuyu konuşurken bulup whiplash yaşama durumu. Konuşma içinde konu dağıldığında veya konuyla bağlantılı farklı konulara geçiş yapıldığında yanlış anlaşılmalara zemin hazırlamış oluruz. Sizin de “E buraya nasıl geldik ki?” dediğiniz konuşmalar olmuştur. Siz konunun bağlantısını çözmeye çalışırken karşınızdaki konuşmaya devam ettikçe kafa karışıklığı ve stres de artacak, verimli bir iletişim kurmak mümkün olmayacaktır.

İncelediğimiz bu dört iletişim hatasının ortak alt metnini yakaladınız değil mi? Altta yatan temel sebep aslında dinlememek. Ne kadar ben iyi bir dinleyiciyim deseniz de günlük stres, kafamızın çok dolu olması veya birçok farklı sebeple hepimiz bu hataları yapabiliyoruz. Bence iletişim hatalarımızı azaltmak için yalnızca aktif dinlemeye odaklanmak bile büyük fark yaratacak. Zaten aktif dinlemeyi alışkanlık haline getirdiğimizde birçok sorunun daha ortaya çıkmadan önleneceğini düşünüyorum. Doğru iletişim kurabildiğiniz mutlu günler dilerim!

Kaynaklar

https://www.goodtherapy.org/blog/10-communication-problems-and-mistakes-we-all-make-0919157
https://climb.pcc.edu/blog/most-common-communication-challenges-and-how-to-overcome-them
https://www.iienstitu.com/blog/iletisim-kurarken-yapilan-5-buyuk-hata
https://incisirin.medium.com/i̇kili-i̇letişimde-yapılan-temel-hatalar-19e3c50cdf7a